विद्यालय व्यवस्थापन प्रणालीः आजको अवस्था र भोलिको आवश्यकता

हाल प्रयोगमा आएका अधिकांश विद्यालय व्यवस्थापन प्रणालीहरू Electronic Billing र Exam Mark Entry र Ledger Printing मा सीमित देखिन्छ । तर व्यवस्थापन प्रणाली भनेपछि त्यसमा कम्तिमा पनि Accounting, Payrooll, Scholarship, Sms System हुनुपर्छ । हाल केही अब्बल विद्यालयहरूमा Smart Learning, E-Learning जस्ता प्रणाली पनि प्रयोगमा आएका छन् । प्रयोगमा आएका अधिकांश सफ्टवेयरहरूमा सबै सुविधाहरू नहुँदा विद्यालयहरूले विभिन्न कामका लागि छुट्टाछट्टै सफ्टवेयर चलाउनु परेकाले थप झन्झट व्यहोरिरहेका छन् । यसकारण पनि विद्यालयहरूले सफ्टवेयरको प्रयोग गरिरहेका छैनन् । यसरी विभिन्न सफ्टवेयर चलाउनुपर्दा आर्थिक भार त छँदैछ अझ विद्यालयले विद्यार्थीको विवरण धेरै पटक Entry गर्नुपर्दा समयको पनि बर्बादी महसुस गरेका छन् । प्रयोगमा भएका सफ्टवेयरका डाटा नयाँमा Migration गर्न सकिन्छ/सकिँदैन भन्ने पनि दुविधा भएको पाइन्छ जुन प्राविधिक हिसावले त्यति ठूलो समस्या होइन ।

भोलिको आवश्यकता
शिक्षण संस्थालाई अब्बलको दर्जा दिने प्रमुख सूचाङ्क भनेको विद्यार्थीहरूले परीक्षामा प्राप्त गर्ने नतिजा नै हो । यो नतिजा राम्रो गर्न आन्तरिक नतिजा पनि राम्रो हुनै प¥यो । विद्यालयहरूले आफ्ना विद्यार्थीहरू के कति कारणले कुन विषयमा अब्बल छन्, अथवा कमजोर छन् भन्ने विश्लेषण गर्नुपर्छ । जसको लागि विगतको डाटाको आवश्यकता पर्दछ । यो प्रक्रिया धेरै झन्झटिलो र समय धेरै लाग्ने हुन्छ । तर सफ्टवेयरको प्रयोगले सजिलै गर्न सकिन्छ । त्यसको लागि विद्यालयले हरेक विद्यार्थीको हरेक जाँचको अंक Digitally सुरक्षित राख्नुपर्दछ । भोलिको दिनमा विद्यालयको नतिजा तथा अवस्था कमजोर हुन पुगे यो विश्लेषणले अगाडि बढ्न ठूलो भूमिका खेल्न सक्छ ।
अर्को पक्ष भनेको व्यवस्थापनको कमजोरीले पनि विद्यालयमा संकट देखा पर्न सक्छ । विद्यालयले आफ्नो आम्दानी कुन Flow ले गरेको छ, खर्च कुन Flow ले गरेको छ, तरलताको अवस्था कस्तो छ? जनशक्तिको आउजाउ कत्तिको छ । यी कुराहरूको पनि सफ्टवेयर प्रयोग गरी विश्लेषण गर्न सकिन्छ ।

यसरी सफ्टवेयर तथा व्यवस्थापन प्रणाली भनेको आज गर्ने काम छिटो छरिटो गर्नका लागि मात्र होइन भोलिका दिनमा विश्लेषण गर्नका लागि अत्यावश्यक छ भन्ने कुरा विद्यालय व्यवस्थापनले बुझ्न जरुरी देखिन्छ ।